Ο Γιάννης είχε σοφή ανατροφή σε μια οικογένεια που συνδύασε την κουλτούρα της καταγωγής της (από την φυλή των Ιμπο της Νιγηρίας) με την απολύτως συμβατή ελληνική κουλτούρα. Με θυσίες, πείσμα και αγώνα, με πίστη στο Θεό, ανέβηκε στην κορυφή. Το παράδειγμά του δείχνει τον δρόμο στο αύριο της Ελλάδας.
Του Νίκου Σταματάκη*
Αν δεν είχα ζήσει από κοντά το φαινόμενο της ανόδου του μπάσκετμπολ στην Ελλάδα, στην φτωχογειτονιά μας την Κοκκινιά (όπου στα χρόνια της δικτατορίας η κατασκευή του κλειστού γυμναστηρίου και η ύπαρξη μερικών ανοικτών γηπέδων την μετέτρεψε σε φυτώριο μάθησης του αθλήματος για όλους μας), θα με εξέπληττε η φοβερή άνοδος του Γιάννη Αντετοκούμπο. Αν δεν είχα ζήσει εκ του σύνεγγυς την άνοδο του καλύτερου μπασκετμπολίστα που γεννήθηκε στην Ελλάδα, του Παναγιώτη Γιαννάκη, που μεγάλωσε σε μια πάμφτωχη οικογένεια δύο τετράγωνα από το πατρικό μου, αν δεν τον είχα δει να πηγαινοέρχεται από το Γυμνάσιο Κορυδαλλού με μια μπάλα στο χέρι, θα έλεγα ότι ο Γιάννης Αντετοκούμπο είναι κάτι πρωτοφανές… Αν δεν είχα ζήσει το δέσιμο και την ώθηση του κοινού προς τους παίχτες στο «καυτό» κλειστό της Νίκαιας όπου ο κόσμος γινόταν ένα με τους αθλητές, δεν θα μπορούσα να εξηγήσω τα δάκρυα του Γιάννη προχθές, όταν παραλάμβανε το βραβείο (MVP) του καλύτερου πάικτη του κόσμου στο NBA. Εκεί ένοιωθες ότι όλος ο κόσμος από την ελληνική εφηβεία του τον ακολουθούσε μέσα του…
Αλλά τα δάκρυα του Γιάννη προχθές είναι τα δάκρυα των αμέτρητων χρόνων αγώνα, στέρησης και θυσίας, δίψας για πρόοδο… Και πάλι αγώνα και συνεχούς προσπάθειας. Εκεί είναι το σπουδαιότερο μυστικό της επιτυχίας του, στον παθιασμένο αγώνα, χωρίς διάλλειμμα, χωρίς πολλή σκέψη στα εμπόδια και τις αποτυχίες… Στον αγώνα για το καλύτερο από μέρα σε μέρα, από εβδομάδα σε εβδομάδα, από μήνα σε μήνα, από χρόνο σε χρόνο…. Χωρίς σταματημό, χωρίς να υπολογίζεις θυσίες… Μόνο έτσι έρχεται η άνοδος στην κορυφή…
Αλλά πολλοί αγωνίζονται με πάθος και θυσιάζουν τα πάντα, αλλά δεν τα καταφέρνουν να ανέβουν στην κορυφή. Τι λείπει; Τι είναι εκείνο που δίνει την ώθηση σε κάποιον που έχει όλα τα προσόντα, έχει το φυσικό ταλέντο αλλά και τα έχει δώσει όλα για χρόνια στην προπόνηση, τι τον σπρώχνει να πάει λίγο ψηλότερα, λίγο παραπάνω από όλους τους άλλους; Να ξεπεράσει τα όρια του εαυτού του και να ανέβει στην κορυφή; Ο Γιάννης έδωσε ο ίδιος την απάντηση από τις πρώτες κιόλας λέξεις της συγκινητικής του ομιλίας για την αποδοχή του βραβείου: «Ευχαριστώ το Θεό», ήταν οι πρώτες του λέξεις και η πίστη του αυτή είναι το θεμέλιο της επιτυχίας του. Τέτοιες επιτυχίες δεν κατορθώνονται χωρίς γερό χαρακτήρα και γερός χαρακτήρας δεν υπάρχει εάν δεν είναι θεμελιωμένος στην πίστη.
Αυτά λοιπόν είναι τα θεμέλια της επιτυχίας του Γιάννη και έχουν παναθρώπινη σημασία: Η ασταμάτητη προσπάθεια για το καλύτερο και η πίστη στο Θεό. Από εκεί και έπειτα μπαίνουν στην εξίσωση και άλλοι παράγοντες, η ανατροφή και το κοινωνικό περιβάλλον… Η οικογένεια του Γιάννη σμίλεψε το σωστό του χαρακτήρα, την εργατικότητα, την σεμνότητα, τις χριστιανικές αρχές, τον σεβασμό στην φιλοξενούσα ελληνική κοινωνία. Να θυμηθώ εδώ το περιστατικό όπου ο Γιάννης επέκρινε τους βέβηλους που προσέβαλαν την ελληνική σημαία και τους απαίτησε σεβασμό; Τουε δίδαξε επίσης την χριστιανική αγάπη και την συγχώρεση… Γιατί ασφαλώς και έζησε στο πετσί του τον αγώνα του μετανάστη για επιβίωση και την αίσθηση των διακρίσεων απέναντι σε όλους του ξένους – κάτι που άλλωστε είναι ως ένα βαθμό φυσιολογικό. Εζησε όμως και την αγάπη των Ελλήνων και την φιλοξενία τους. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το βίντεο της μητέρας του Γιάννη που κοίμιζε τα παιδιά της με ελληνικά νανουρίσματα… Σε σημείο που, όταν ο Γιάννης και τα αδέλφια του μεγάλωσαν, να αποζητούν τις ρίζες τους στην ελληνική κουλτούρα, περισσότερο από την μακρινή Νιγηρία… Την Νιγηρία την γνώριζαν, αλλά ήταν πια πιο πολύ έλληνες παρά νιγηριανοί… Κάτι που ασφαλώς βλέπουμε και μεις στα παιδιά μας που μεγαλώνουν στην μεγάλη αυτή χώρα – όσο και αν σε μερικούς δεν αρέσει αυτό το φαινόμενο…
Επαιξε λοιπόν σπουδαίο ρόλο η «σοφή» ανατροφή του από τους Νιγηριανούς γονείς του, που είχαν μεταξύ τους αγάπη αλλά και αρκετή πείρα και γνώση ώστε να συνδυάσουν την καταγωγή τους με την σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Κράτησαν αρκετά στοιχεία από την φυλή των Ιμπο, την εργατικότητα, την προσήλωσή τους στην οικογένεια, την αγάπη για την ελευθερία, την πίστη τους στο Θεό. Και πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι τα στοιχεία αυτά των Ιμπο είναι απολύτως συμβατά με την ελληνική κουλτούρα. Να θυμίσουμε ότι οι Ιμπο ήταν η φυλή που αποσχίστηκε από τη Νιγηρία στον αιματηρό εμφύλιο πριν μερικές δεκαετίες και δημιούργησαν την δημοκρατία της Μπιάφρα για τρία χρόνια (1967-70); Τι πιο κοντά στην ελληνική κουλτούρα από αυτή την τάση για αυτονομία; Ο αποκλεισμός από την κυβέρνηση της Νιγηρίας, οι διωγμοί και η πείνα έγιναν παγκόσμιο θέμα – ποιός δεν θυμάται τα σκελετωμένα παιδιά της Mπιάφρα που έγιναν παναθρώπινο σύμβολο φρίκης; Ηταν δυνατό λοιπόν να μην ταυτιστούν οι γονείς και τα παιδιά Αντετοκούμπο με την ελληνική ιστορία τη γεμάτη επαναστάσεις, κατοχές, βαρβαρικές επιδρομές και διωγμούς;… Που όμως πάντοτε έβρισκε τρόπο να κρατά την άνθρωπιά της – και άλλωστε γι’ αυτό άνοιξε την αγκαλιά της στους πρόσφυγες από τη Συρία πριν λίγα χρόνια και δίκαια εισέπραξε τον θαυμασμό όλων… Παρακολουθώντας λοιπόν την πορεία του Γιάννη βλέπει κανείς τον πολύ πετυχημένο συνδυασμό της κουλτούρας της χώρας καταγωγής (Νιγηρία – Ιμπο) με την κουλτούρα της χώρας αποδοχής (Ελλάδα), κάτι που βλέπουμε και εμείς εδώ στην Αμερική. Πως να μην σημειώσουμε ότι η ελεύθερη οικονομία της Αμερικής, η παραδοσιακή προσήλωση στην οικογένεια και η πίστη στο Θεό ήταν στοιχεία που επέτρεψαν στους Έλληνες μετανάστες όχι μόνο να προσαρμοστούν εύκολα αλλά και να μεγαλουργήσουν:
Επιτρέψτε μου να σημειώσω στο σημείο αυτό ότι ο Γιάννης έχει αφομοιώσει πλήρως την ελληνική κουλτούρα όχι μόνο στα εξωτερικά της χαρακτηριστικά (γλώσσα, κλπ) αλλά και με ιδιαίτερα ιδιοσυγκρατικό τρόπο. Το βλέπει κανείς στο πείσμα του και στην αγωνιστικότητά του, στο πάθος του να μην εγκαταλείπει ποτέ την μάχη μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο, στην αυτοθυσία του και τελικά στην δύναμή του – με βάση την πίστη του στο Θεό – να ξεπερνά τα όρια του εαυτού του. Βλέποντας τον να αγωνίζεται στα γήπεδα και να συμπεριφέρεται εκτός γηπέδων, δεν νομίζω ότι θα μπορούσε κανείς να δώσει καλύτερο ορισμό του τι σημαίνει να είσαι έλληνας, ποιά είναι η δύναμη της ελληνικής ψυχής…
Τέλος ας μου επιτρέψουν οι πολιτικά κινούμενοι σχολιαστές που δεν χάνουν ευκαιρία να κατηγορούν την ελληνική κοινωνία για «ρατσισμό» να διαφωνήσω. Ας μην συγχέουμε τις υπερβολές με την κανονικότητα. (Σε παρένθεση σημειώνω ότι η πολιτική ελίτ, που αρνείται να δώσει το δικαίωμα ψήφου στους έλληνες της Διασποράς, δεν δικαιούται «να χύνει μαύρο δάκρυ» για «τα δικαιώματα των μεταναστών»). Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να συγχέουμε τις άναρθρες κραυγές ορισμένων φανατικών με το πόσο ανοιχτή είναι μια κοινωνία στους ξένους. Οι Ελληνες και στην Ελλάδα και στη Διασπορά είμαστε πάντοτε ανοιχτοί στους ξένους από την εποχή του Ομήρου: «Πλέον επ’ οινόπα πόντον επ’ αλλόρθοους ανθρώπους»… Που σημαίνει «πλέοντας στο μαβί πέλαγος, πηγαίνοντας σε αλλόγλωσσους ανθρώπους»… Να εμπορευθούμε μαζί τους, να συμφάγουμε, να μοιραστούμε τη ζωή και τα βάσανά της μαζί τους. Γιατί πάντοτε βλέπαμε την παγκοσμιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης σε κάθε στιγμή της ζωής. Αλλά ταυτόχρονα είμαστε πάντοτε γερά δεμένοι στις ρίζες μας, γεμάτοι αυτοπεποίθηση για τον πολιτισμό μας – χωρίς όμως να δημιουργούμε στεγανά. Η ελληνική κοινωνία αποδεκατίστηκε πληθυσμιακά πάμπολλες φορές… Βαρβαρικές επιδρομές, ξενητιά, σεισμοί, λιμοί, καταποντισμοί και πάλι ξενιτιά και βαρβαρικές επιδρομές… Πολλοί «ξένοι» ήρθαν να γεμίσουν το κενό… Από τη μια αφομοιώθηκαν από την εκπληκτική δύναμη του πολιτισμού μας – που έχει δύναμη πολλαπλώς μεγαλύτερη από τα πληθυσμιακά δεδομένα – και από την άλλη πρόσθεσαν και εκείνοι το δικό τους λιθαράκι… Ετσι ώστε η λέξη ξένος να μην έχει πια στη γλώσσα μας την αρνητική έννοια της απόρριψης, αλλά το θερμό καλωσόρισμα και αγκάλιασμα της φιλοξενίας…
Με αυτές τις σκέψεις ας γιορτάσουμε όλοι το μεγάλο κατόρθωμα του Γιάννη Αντετοκούμπο, του Γιάννη όλων των Ελλήνων, του Γιάννη της Ελλάδας του αύριο… Τον Γιάννη θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε με την Εθνική Ελλάδας τις δύο πρώτες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου στο παγκόσμιο πρωτάθλημα στην Κίνα. Καλή Επιτυχία!..
Νέα Υόρκη, 28 Ιουνίου 2019
