Θα περάσει από την Γερουσία; Και θα υπογράψει ο Πρόεδρος; Δύσκολη η απάντηση με βάση το παρελθόν αλλά μοναδικά ευνοϊκή η ιστορική συγκυρία. Εάν συμβεί, η Τουρκία θα πληρώσει πολύ ακριβό τίμημα επειδή – χάρη στα «οθωμανικά μεγαλεία» του Ερντογάν – έχει πρακτικά αποδεχτεί όλη την οθωμανική της κληρονομιά…
Του Νίκου Σταματάκη
Ιστορική μέρα η χθεσινή καθώς μετά από πολλές δεκαετίες αγώνων η Αρμενική Γενοκτονία αναγνωρίστηκε επιτέλους επίσημα από το Αμερικανικό Κογκρέσο με την διακήρυξη H.RES. 296 που εισήγαγε ο δημοκρατικός Ανταμ Σιφ και ο ομογενής ρεπουμπλικανός Κώστας Μπιλιράκης και ψηφίστηκε με συντριπτική διακομματική πλειοψηφία 405 υπέρ και 11 κατά. Στην πρώτη κιόλας παράγραφο της διακήρυξης (εδώ το πλήρες κείμενο από την ιστοσελίδα του Κογκρέσου) γίνεται αναφορά όχι μόνο στην αρμενική αλλά και στην ελληνική, ασσυριακή και τις λοιπές γενοκτονίες που διέπραξαν οι Οθωμανοί Τούρκοι στις αρχές του 20ου αιώνα – και τούτο δίνει το έναυσμα για μια πιο πλήρη αναγνώριση των ελληνικών γενοκτονιών στο άμεσο μέλλον.
Η ιστορική συγκυρία για την ψήφιση της διακήρυξης ήταν μοναδική τόσο στα εξωτερικά θέματα όσο και στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό των ΗΠΑ. Θυμίζουμε εδώ ότι το 2007 σχετική διακήρυξη είχε ψηφισθεί στην επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων του Κογκρέσου, αλλά δεν προχώρησε στην ολομέλεια λόγω του πολύ ευνοϊκού κλίματος υπέρ της Τουρκίας που επικρατούσε τότε στο Κογκρέσο. Ολοι οι τελευταίοι πρόεδροι των ΗΠΑ, περιλαμβανομένου και του Ομπάμα, είχαν αρνητική θέση στο ζήτημα της αναγνώρισης και περιορίστηκαν σε δηλώσεις που ποτέ δεν ανέφεραν τον όρο «γενοκτονία», αλλά άλλους συναφείς όρους. Ο όρος γενοκτονία έχει σαφείς νομικές συνέπειες…
Στην παρούσα φάση όμως είχαμε μια ιδιαίτερα ευνοϊκή συγκυρία στο εσωτερικό των ΗΠΑ καθώς στο Κογκρέσο προεδρεύει η Νάνσι Πελόσι και έχει μεγάλή δύναμη ο Ανταμ Σιφ – και οι δύο από την Καλιφόρνια όπου το αρμενικό στοιχείο κυριαρχεί και τους υποστήριζε διαχρονικά. Από πλευράς ρεπουμπλικανών είχε σημαντική συμβολή ο ομογενής βουλευτής Κώστας Μπιλιράκης, εξέχoν μέλος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Κογκρέσου, το γραφείο του οποίου πέρυσι εργάστηκε πυρετωδώς για την προώθηση ψηφίσματος για την Ποντιακή και τις Ελληνικές Γενοκτονίες, αλλά τελικά συμφώνησε να δοθεί προτεραιότητα στην αρμενική ώστε το πέρασμά της να ανοίξει τον δρόμο για τις ελληνικές γενοκτονίες. Είναι άλλωστε κοινή η διαπίστωση ότι η ελληνική και ομογενειακή πλευρά δεν είχε κάνει την ανάλογη προετοιμασία που είναι μακρόχρονη και πολυέξοδη. Ευελπιστούμε ότι – τώρα που άνοιξε ο δρόμος – θα συνεχιστεί η προσπάθεια για την συγκεκριμένη αναγνώριση των ελληνικών γενοκτονιών.
Το ευνοϊκό διεθνές κλίμα και τα «νεο-οθωμανικά» λάθη του Ερντογάν
Ακόμα ευνοϊκότερο υπήρξε το διεθνές κλίμα, καθώς είναι γνωστό ότι η Τουρκία εδώ και αρκετά χρόνια έχει περιπέσει σε μεγάλη δυσμένεια στις ΗΠΑ που κορυφώθηκε φέτος με τον προμήθεια των πυραύλων S-400 από τη Ρωσία. Το Κογκρέσο επανειλλημένα φέτος επέβαλλε κυρώσεις και μάλιστα χθές νέες κυρώσεις είχαν στόχο την εισβολή στη Συρία και τις εκτελέσεις αθώων Κούρδων. Αναμένεται εισαγωγή παρόμοιου ψηφίσματος για την γενοκτονία στην Γερουσία, με πρωτοβουλία που ήδη ανέλαβε ο ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Lindsey Graham. Τελικά το όποιο ψήφισμα πρέπει να λάβει την υπογραφή του προέδρου ώστε να γίνει νόμος της χώρας. Οπως έχει δείξει η ιστορία (και μάλιστα η πρόσφατη με τις γνωστές «κωλοτούμπες» του Ομπάμα στο ζήτημα της γενοκτονίας) αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο επειδή εκεί υπεισέρχονται καθαρά γεωστρατηγικοί αλλά και άλλοι πολιτικοί υπολογισμοί…
Οι αποφάσεις του Κογκρέσου – εφόσον υπογραφούν από τον Πρόεδρο και γίνουν νόμοι – έχουν βαρύτατες νομικές και άλλες συνέπειες και θα δώσουν βάση για δικαστικές διεκδικήσεις αξίας πολλών $$ δις. Για το λόγο αυτό άλλωστε αντιδρά η τουρκική ηγεσία – και όχι τόσο επειδή δεν αποδέχεται τα εγκλήματα του παρελθόντος. Είναι βέβαιο ότι εάν δεν υπήρχαν νομικές/οικονομικές συνέπειες η Τουρκία θα είχε προχωρήσει σε πολλές δακρύβρεκτες συγγνώμες. Γιατί; Επειδή θα την εξυπηρετούσε πολιτικά, καθώς έτσι θα έβαζε τέρμα στις ασχήμιες και τα μίση του παρελθόντος και θα διόρθωνε θεαματικά τις σχέσεις τις με τους γείτονες και ειδικά την Αρμενία και την Ελλάδα.
Ομως ο κ.Ερντογάν και η παρέα του προτίμησαν άλλο δρόμο τα τελευταία δέκα χρόνια. Με το να υποστηρίζουν σε όλους τους τόνους το «Οθωμανικό» παρελθόν και «μεγαλείο» της Τουρκίας έπεσαν σε μια μεγάλη παγίδα από την οποία η χώρα τους δύσκολα θα μπορέσει να βγεί. Εκαναν την δουλειά των δικηγόρων – που μελλοντικά θα υποστηρίξουν αγωγές αποζημιώσεων εναντίον της Τουρκίας – πολύ εύκολη, επειδή αποδέχτηκαν την «κληρονομιά» των Οθωμανών στο σύνολό της. Εφόσον τελικά το ψήφισμα αυτό περάσει από τη Γερουσία και υπογραφεί από τον Πρόεδρο, τελικά η Τουρκία θα πληρώσει πολύ ακριβό τίμημα, χάρη στα «οθωμανικά μεγαλεία» του Ερντογάν…
Υ.Γ. Είναι μεγάλη τιμή για τον γράφοντα το γεγονός ότι ο γιός μου Ανδρέας Σταματάκης, που πέρυσι εργαζόταν στο γραφείο του κ.Μπιλιράκη ως βοηθός του κ.Μπιλιράκη επί των ελληνικών θεμάτων, είχε συμβολή στην προώθηση του θέματος.
30 Οκτωβρίου 2019, n.stamatakis@aol.com
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του παρόντος με ενεργό λίνκ μετά τις πρώτες 3-4 παραγράφους.
