Του Νίκου Σταματάκη
Συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη η ευρεία και «απρόβλεπτη» (μέχρι πότε θα πιστεύουμε τις δημοσκοπήσεις;) νίκη του συντηρητικού ηγέτη της Βρετανίας Boris Johnson απέναντι στο Εργατικό κόμμα του Jeremy Corbyn, που είχε ως αποτέλεσμα την κατάκτηση μεγάλης πλειοψηφίας περίπου 63 εδρών στο Βρετανικό Κοινοβούλιο. Ας δούμε επιγραμματικά τις πολλές συνέπειες της συντριπτικής νίκης του κ.Johnson.
- Στο εσωτερικό της Βρετανίας πρόκειται για μια ιστορική ήττα του ακραίου σοσιαλιστικού προγράμματος που παρουσίασε ο κ. Corbyn. Οι ψηφοφόροι αποφάσισαν ότι δεν θέλουν επιστροφή στην εποχή που η Βρετανία ήταν η «μαύρη τρύπα» της Ευρώπης με κοινωνικά προγράμματα και τεράστια ελλείμματα.
- Στις σχέσεις της Βρετανίας με την Ευρώπη, η ευρεία νίκη του Johnson σημαίνει το οριστικό τέλος της νουβέλας του Brexit. Πλέον πάμε ολοταχώς για έξοδο της χώρας από την Ε.Ε. έστω και με σκληρό και απότομο τρόπο, όποιες και αναταραχές και εάν αυτό επιφέρει στην βρετανική οικονομία.
- Αλλά οι σπουδαιότερες επιπτώσεις της νίκης του Johnson θα είναι διεθνείς. Καταρχήν η νίκη του Boris Johnson, που ιδεολογικά και με άλλους τρόπους συγγενεύει με τον πρόεδρο Τραμπ, καταγράφει την άνοδο μιας παγκόσμιας πολιτικής τάσης και προμηνύει νέα μεγάλη, εξίσου συντριπτική, νίκη του προέδρου Τραμπ το 2020. Δεύτερο, το Brexit αναπόφευκτα θα ακολουθήσει η πρόσδεση της Βρετανίας στην Αμερική, με ταυτόχρονη αναθέρμανση των ήδη στενών σχέσεων της με τις χώρες της Κοινοπολιτείας. Αλλά η στενή συμμαχική σχέση με την Αμερική σύντομα θα έχει σημαντικότατες παρενέργειες σε όλη την παράλια ζώνη της Ευρώπης, όπου ήδη ανεβαίνουν ραγδαία ηγέτες με παρόμοια ιδεολογική ταυτότητα όπως του Boris Johnson (πχ. Μαριν Λεπεν στη Γαλλία, Σαλβίνι στην Ιταλία, και πολλοί άλλοι σε διάφορες χώρες). Αναπόφευκτα θα δημιουργηθεί νέο «αντιγερμανικό» μέτωπο, ώστε να αντιμετωπισθεί ακόμα μια φορά τα τελευταία 110 χρόνια ο απερίγραπτος εθνοκεντρισμός των Γερμανών. Στην πορεία αυτή, εκτός από τηνη διαφαινόμενη διάλυση της Ε.Ε., αναμένεται ότι η Αμερική θα πρέπει να προσεταιριστεί την Ρωσία: Εάν δεν το κάνει, τότε θα έχει να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα την τεράστια οικονομική και στρατιωτική ισχύ της Γερμανίας, της Ρωσίας και της Κίνας, δηλαδή «των μεγάλων δυνάμεων της ξηράς» που θα καταλαμβάνουν όλο τον όγκο της «Ευρασίας» και θα είναι σε θέση να κυριαρχήσουν στον πλανήτη. Η διάσπαση του συνασπισμού αυτού με συμμαχία με της Δύσης με τη Ρωσία είναι μονόδρομος, εάν η Δύση θέλει να αναδειχτεί νικητής στην αναμέτρηση, όπως συνέβη και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους.
- Ποιές θα είναι οι συνέπειες για την Ελλάδα και τον Ελληνισμό; Για μια ακόμα φορά στην σύγχρονη Ιστορία ο Ελληνισμός με την μεγάλη ναυτιλία του θα βρεθεί να συμμαχεί στενά με τις «θαλάσσιες δυνάμεις» (ΗΠΑ, Βρετανία). Αυτό προφανώς θα έχει θετικές επιπτώσεις στην αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής, καθώς αυτή πλέον πρόκειται να ενταχθεί στο πλαίσιο ευρύτερων ανταγωνισμών που η Τουρκία δεν είναι σε θέση να ελέγξει. Ομως η προσέγγιση της Δύσης με τη Ρωσία θα φέρει το Οικουμενικό Πατριαρχείο – με τις μικρόμυαλες και άστοχες κινήσεις του στο Ουκρανικό – σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και θα αναγκαστεί να ανακρούσει πρύμναν και να συμβιβαστεί: Εάν δεν αναδιπλωθεί έγκαιρα θα υποστεί ήττα και ίσως να αντιμετωπίσει θανάσιμο κίνδυνο. Τέλος στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, ανοίγεται ευρύς διάδρομος για την πατριωτικό δεξιό χώρο με την δημιουργία μεγάλου συνασπισμού που θα αποσπάσει την πλειοψηφία των ψηφοφόρων της ΝΔ και θα συνενώσει την εξωκοινοβουλευτική δεξιά υπό την σκέπη του. Ταυτόχρονα, τραυματίζεται βαρύτατα η “πολυπολιτισμική” πλατφόρμα του Μητσοτακέικου…
Είχα σημειώσει παλαιότερα ότι η αμερικανική πολιτική στην Ευρώπη και τον κόσμο, για να είναι αποτελεσματική, έχει απόλυτη ανάγκη την στενή συμμαχία όλων των παραθαλάσσιων χωρών (από τη Νορβηγία και τη Βρετανία, έως την Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Κύπρο). Χωρίς αυτές τις παραθαλάσσιες χώρες η Αμερική αδυνατεί να ηγεμονεύσει. Την επανάληψη για μια ακόμη φορά αυτού του βασικού δεδομένου βλέπουμε σιγά-σιγά να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας.
Η Τουρκία παραμένει ένα μεγάλο ερωτηματικό, ειδικά στις παρούσες συνθήκες όπου διεκδικεί περιφερειακό ρόλο. Το πιθανότερο είναι να συμπιεστεί ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία και υπό την πίεση του κουρδικού ζητήματος να υποστεί συρρίκνωση μετά από κάποια μικρή ή μεγαλύτερη σύγκρουση. Ούτε η Δύση, ούτε η Ρωσία αλλά ούτε και το Ισραήλ και οι λοιπές δυνάμεις της περιοχής δεν μπορούν να ανεχθούν μια μεγάλη νεο-οθωμανική Τουρκία.
13 Δεκεμβρίου 2019, n.stamatakis@aol.com
