Ο Ζαμπέτας της τζαζ – Zambetas the Greek Jazzist…

Χθές –ἄν ζοῦσε– θά εἶχε τά γενέθλιά του ὁ Γιῶργος Ζαμπέτας

Αὐτή ἡ μεγάλη, ἡ πολύ σημαντική μορφή τῆς ἑλληνικῆς σύγχρονης μουσικῆς. Μιά αὐτοδίδακτη μουσική ἰδιοφυΐα, πού –ὅπως μοῦ ἔλεγε– εἶχε τήν μουσική στό κεφάλι του πολύ πρίν γεννηθεῖ!

«Εἶμαι βέβαιος, γιατρέ μου (μέ ἀποκαλοῦσε ἔτσι λόγω τοῦ ἐπαγγέλματος τοῦ πατέρα μου), ὅτι ὅταν κλώτσαγα στήν κοιλιά τῆς μάννας μου, χόρευα ζεϊμπέκικο!» μοῦ εἶχε πεῖ κάποια ἀπό τίς πολλές φορές, πού κατέβαινα στό καμαρίνι του γιά νά μιλήσω μαζί του καί νά «κρέμομαι ἀπό τά χείλη του». Στά 23 μου, «ὑπό δοκιμήν» δημοσιογράφος στήν «Βραδυνή» (τότε γιά νά μπεῖς στό «μισθολόγιο» ἔπρεπε νά περάσεις κανά-δυό χρόνια ἄμισθος) καί μουσικός τά βράδυα, καθώς ἔπρεπε ἀπό κάπου νά βγάζουμε χρήματα!

Ἐκεῖ, λοιπόν, στό «Κάν-Κάν» τῆς λεωφόρου Πέτρου Ράλλη, ἰδιοκτησίας τοῦ Νίκου Γιγουρτάκη (τοῦ ἀποκαλουμένου «Ὁ μουστάκιας»), στενοῦ φίλου τοῦ Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, βλεπόμουν κάθε βράδυ μέ τόν Ζαμπέτα…

Καί ἦταν ἀπόλαυση ἐκεῖνες οἱ στιγμές στό καμαρίνι του, ὅταν ἔπιανε τό μπουζούκι καί ἔπαιζε ἀπίθανες συγχορδίες τζάζ (μέγας θαυμαστής τοῦ Λιούις Ἄρμστρονγκ) ἤ μοῦ ἔπαιζε τήν εἰσαγωγή ἀπό τό «Μισέλ» τῶν Μπήτλς καί μοῦ ἔλεγε «καλά κάνανε οἱ μάγκες καί τό διαλύσανε, γιατί θά μείνουνε στήν Ἱστορία, ἐνῶ μπορεῖ νά τούς χάλαγε τήν εἰκόνα ἡ… μακροχρόνιος συνεύρεσις!».

Ἔτσι ἔκανε, ὅταν ἤθελε νά δώσει ἔμφαση σέ μιά του φράση, ἔριχνε μέσα κι ἕνα καθαρευουσιάνικο!

Θυμᾶμαι ἕνα βράδυ, πού συζητούσαμε γύρω ἀπό τά παραδοσιακά μας τραγούδια, τῶν ὁποίων ἦταν ἄριστος γνώστης καί θαυμαστής. «Τί τά θές, τί τά γυρεύεις! Ἔχει ἀρχίσει καί φαίνεται στό βάθος κῆπος κρίση. Νά δεῖς πού θά μᾶς καταπιεῖ ἡ ξενομανία! Ἀλλά τί περιμένεις ὅταν στά σχολεῖα δέν μαθαίνουνε τά παιδιά ὅτι καί ὁ Ἐθνικός μας Ὕμνος εἶναι τσάμικος!»…

Ἦταν ἡ πρώτη φορά πού τό ἄκουγα. Δέν τό εἶχα σκεφτεῖ ποτέ! Καί ἦταν τόσο ὁλοφάνερο!

Παραδεχόταν τόν Μανώλη Χιώτη ὡς σπουδαῖο μουσικό, θεωροῦσε τόν Μᾶρκο Βαμβακάρη κορυφαῖο «Ἕλληνα μπλουζίστα», θαύμαζε τόν Μάνο Χατζιδάκι (ἔλεγε ὅτι τό μυαλό τοῦ Μάνου ἦταν ἕνα γεμᾶτο πεντάγραμμο) καί μιλοῦσε μέ τά καλύτερα λόγια γιά τόν Γιάννη Παπαϊωάννου.

Θυμᾶμαι μιά φορά πού μοῦ ζήτησε νά πάω στό μαγαζί πιό νωρίς γιατί θά ἐρχόταν μιά κοπέλα νά τήν ἀκούσουμε. «Εἶναι κόρη ἑνός φίλου, σπουδάζει στήν Βιομηχανική Πειραιῶς καί ἐπιμένει νά γίνει τραγουδίστρια, ἀλλά ὁ πατέρας της δέν θέλει. Καί μεταξύ μας, καλά κάνει» μοῦ εἶπε…

Τήν ἑπομένη ἦρθε ἡ κοπέλα, τῆς παίξαμε «Τά δειλινά», εἶχε καλή φωνή, σωστή, ἀλλά ὄχι τέτοια πού νά σέ ἔπειθε μέ τήν πρώτη.

Τελειώνουμε καί τῆς λέει ὁ Ζαμπέτας, σέ ἤρεμο τόνο. «Βλέπεις τό πιάνο; Οὔτε στά ἄσπρα εἶσαι οὔτε στά μαῦρα πλῆκτρα. Στή χαραμάδα πέφτεις! Ὁπότε ἄστο καί κάτσε στά μαθηματικά σου! Ἐκεῖ θά τά πᾶς καλύτερα!»…

Θυμᾶμαι ἐπίσης ἕνα βράδυ πού εἶχε ἔλθει μιά μεγάλη παρέα Γάλλων. Πῆγε κοντά τους καί ἄρχισε νά τραγουδᾶ τό «Καπρί σέ φινί», λέγοντας κάτι ἀκαταλαβίστικους στίχους, ἀλλά μέ γαλλική προφορά!

Οἱ Γάλλοι ἐνθουσιάστηκαν καί τόν «χρύσωσαν».

«Εἶδες γιατρέ; Μπορεῖ νά μή ξέρω γαλλικά, ἀλλά στήν προφορά ἔχω μπακολορεάλ!» εἶπε γελώντας. Ἀργότερα τόν ρώτησα τί θά πεῖ «Μπακαλορεάλ» καί μοῦ εἶπε: «Ὁ μπακάλης τῆς Ρεάλ Μαδρίτης!»…

=========================================

By Dimitris Kapranos (“Estianews.gr”)

If he was alive it would be his birthday yesterday…

Giorgos Zambetas was a great name of Greek contemporary music. A self-taught musical genius, which – as he told me – had the music in his head long before he was born!

“I am sure, my doctor (he called me that because of my father’s profession), that when I kicked my mother in the belly, I was dancing zeibekiko!” He had told me some of the many times I went down to his dressing room to talk to him and “hang from his lips.” At the age of 23, I was a “probationary” journalist at “Vradyni” (then in order to get on the “payroll” you had to spend a couple of years as an unpaid intern) and a musician at night, as we had to make money from somewhere!

So, in “Can-Can” on Petrou Ralli Avenue, owned by Nikos Gigourtakis (the so-called “mustachio man”), a close friend of Konstantinos Mitsotakis, I used to see him every night…

Those moments in his dressing room were a pure joy, when he played the bouzouki and played incredible jazz chords (a great admirer of Lewis Armstrong)…  One night he played “Michelle my belle” of the Beatles and sais: “these kids made the right decision to quit because they will remain in history forever, a long-term marriage could ruin their image!”

I remember one night, when we were talking about our traditional songs, of which he was considered an excellent connoisseur and admirer. “What do you want, what are you looking for! Crisis has begun in the background. One day all will be gone because of the love of foreign music! “But what do you expect when children do not learn in schools that our national anthem is also tsamikos!”

It was the first time I heard it. I never thought of that! And it was so obvious!

He acknowledged Manolis Chiotis as a great musician, considered Markos Vamvakaris a leading “Greek blues player”, admired Manos Hadjidakis (he said that Manos’s mind was full of musican notes) and spoke highly of Yiannis Papaioannou.

I remember once he asked me to go to the club earlier because a girl would come for an audition. “She is the daughter of a friend, she is studying at Piraeus University and insists on becoming a singer, but her father does not like the idea. Between us, he is doing the right thing, he said…

The next day the girl came, we played “The sunsets” (“Dilina”), she had a good voice, but not such that she could convince you with the first time.

We finish and Zambetas says to her, in a calm tone. “Do you see the piano? “You are not on the white keys and not on th black keys! You fall in the middle into the ravine! It’s better to forget singing – better to study math…”

I also remember one night a large group of French people came. He went to them and began to sing “Capri c’set fini”, saying some incomprehensible lyrics, but with a French accent!

The French got excited and gave him a big tip!

“Did you see a doctor?” I may not know French, but I have a baccalaureate accent! “he said laughing. Later I asked him what he would say “Bacaloreal” and he said: “Ὁ grocer (“Bakalis”) of Real Madrid!”