By Nick Stamatakis
The direct connection between ecclesiastical Byzantine music and Greek folk literature and music has been analyzed in-depth by many. Even more interesting is the endless inspiration it provided for modern artistic performances. If there is one day in the calendar year that can be identified as such a unique source of inspiration, this is the dramatic unfolding of Good Friday, the most central day of our Faith. Words cannot describe the magnitude of this phenomenon – better let the music explain it…
We start with a beautiful formal performance of the Lamentations/ “Εγκώμια” sung by a chorus of monks from the Monastery of the Transfiguration of Nafpaktos, Greece.
Oh, my Sweet Lord – Ω, γλυκύ μου Εαρ. By Irene Pappas and Vangelis Papathanasiou
Oh, my Sweet Lord – Ω, γλυκύ μου Εαρ. By Stamatis Spanoudakis
Το πρόβλημα με αυτές τις «ερμηνείες» από τους διάφορους μουσικούς καλλιτέχνες (π.χ. Γλυκερία, Σπανουδάκης, Γονίδης, Γαϊτάνος, κ.α.) είναι ότι ως ερμηνευτές, αφ’ ενός μεν ασκούν με την ελευθερία τους μια συγκεκριμένη καλλιτεχική έκφραση στις ερμηνείες τους (οι οποίες εκφράσεις είναι μακράν από την υμνολογική παράδοση της Εκκλησίας), αφ’ ετέρου δε δίνουν την εντύπωση στον λαό ότι, λόγω του ότι είναι στον μουσικό τομέα, τα λένε «σωστά». Ο λαός αγνοεί ότι ένας καλός ιεροψάλτης που έχει ακούσματα και διδασκαλία από κλασσικούς και έμπειρους και αξιόπιστους δασκάλους είναι πολύ πιο ορθώς στο ψάλλειν των ύμνων από τις Γλυκερίες και τους Σπανουδάκηδες και τους άλλους. Καλοί και άξιοι αυτοί οι μουσικοί καλλιτέχνες, αλλά να μην γελαστούμε ότι έχουν το κήρος στον υμνολογικό τομέα της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Μία Μεγάλη Παρασκευή μια χρονιά σε μία πόλη της Αμερικής όπου ένας φίλος μου τυχαίνει να είναι πρωτοψάλτης σε καθεδρικό ναό, μία ηλικιωμένη γυναία τον πλησίασε μετά την ακολουθία και του είπε, «Ωραία και καλά μας τα ψάλλατε απόψε, κύριε Νίκο, αλλά σαν τον Γαϊτάνο ΔΕΝ τα είπατε.» Η απάντηση «Ευτυχώς, Κυρία μου» που της έδωσε ήταν ό,τι πρέπει για μια τέτοια ανοησία. Να μην γελαστούμε, αγαπητοί μου, με τους μουσικούς καλλιτέχνες των τηλεοράσεων που «ερμηνεύουν» τους Θεόπνευστους ύμνους της Εκκλησίας μας, ύμνους που αυτοί που ήρθαν πριν από εμάς έφτησαν αίμα για να καθιερώσουν τον ποιητικό λόγο και τις μουσικές μελωδίες των. Να βρήτε έναν καλό ψάλτη που τα έχει μάθει από αξιόπιστους δασκάλους και να τους ακούσετε και να προσευχηθείτε με τις κλασσικές μελωδίες των. Οι εκφράσεις «εν τυμπάνω και χορώ» και «εν χορδαίς και οργάνω» δεν ισχύουν πια. Αυτά ήταν τις Παλαιάς Διαθήκης πριν να έρθει ο Χριστός. Το ΜΟΝΟ όργανο που επιτρέπεται εντός της λατρείας είναι το όργανο της ανθρωπίνης φωνής. ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ, και ο Χριστός να μας ελεήσει και να μας συγχωρέσει.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΟΜΠΙΤΣΗΣ
Πρωτοψάλτης, Διδάσκαλος Βυζαντινής Μουσικής
Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Ιερσέης εν Αμερική
In your last sentence you mentioned the magnitude of the phenomenon. The Greek archdiocese does the minimum of the phenomenon. The lamentations is a wonderful part of the matins service and the chances are no one has ever heard it. In full that hymn, Psalm 119 and verses takes around an hour and 20 minutes. Well worth it, and never done in any parish. Let alone in a language known by anyone. The psalm is now ignored completely. The verses are down to around 10% of the whole. How can anyone be expected to get anything from this? The Holy Week books of the archdiocese continue this sad habit, the only place to find the full service are from the OCA and the Triodion of Met Kallistos. Bring all of it back. In the language understood by the congregation. Hint: this one.