Κάνοντας συναλλαγές και με τις τρεις μεγάλες δυνάμεις, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα, o εξέχων «Οικουμενικός» θεσμός του Ελληνισμού, η Ναυτιλία, αποδείχθηκε για άλλη μια φορά ο φάρος και η Κιβωτός του έθνους… Οι Εφοπλιστές σχετίζονταν πάντα, έστω και ετυμολογικά, με την άμυνα της Ελλάδας: αυτή είναι μια από τις λιγότερο αλλαγμένες σε σημασία ελληνικές λέξεις εδώ και τρεις χιλιετίες! Η ανάλυσή μας εδώ ΔΕΝ στοχεύει να «ρομαντικοποιήσει» τον ρόλο του Εφοπλιστή αλλά απλώς να εξηγήσει τη σημαντική επιρροή τους στον καθορισμό της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας και του Ελληνισμού.
Του Νίκου Σταματάκη
Το Helleniscope έχει αναφερθεί συχνά στη ναυτιλία ως ένα από τα τέσσερα «Οικουμενικά» θεμέλια του Ελληνισμού (τα άλλα τρία είναι η Διασπορά, η Ορθοδοξία και η Πολιτιστική Κληρονομιά). Λόγω του κεντρικού της ρόλου στον καθορισμό της ελληνικής εθνικής ταυτότητας από τους μυθικούς χρόνους του Οδυσσέα, θεωρώ τη ναυτιλία το σημαντικότερο από αυτά τα τέσσερα θεμέλια. Όσον αφορά τον καθορισμό του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας, οι «Εφοπλιστές» έχουν επανειλημμένα αποδείξει ότι είναι οι ηγέτες της Ελλάδας και του Ελληνισμού.
Σε αυτή τη σύντομη αλλά περιεκτική έκθεση, θα περιοριστώ στις πιο πρόσφατες τάσεις από την αυγή του 21ου αιώνα. Θα αποδείξω με μερικά παραδείγματα τον τεράστιο ρόλο των Εφοπλιστών στον καθορισμό των γεωπολιτικών θέσεων της Ελλάδας, ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με τις τρεις μεγάλες δυνάμεις της εποχής μας, ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα.
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με την ιστορία της αμερικανικής παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου και των Ελλήνων πλοιοκτητών LNG. «Τα ελληνικά πλοία θα μεταφέρουν αμερικανικό LNG για να μειώσουν τις ρωσικές εισαγωγές στην Ευρώπη», λέει ο τίτλος από πέρυσι, με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Αλλά δεν λέει ολόκληρη την ιστορία, η οποία ξεκίνησε με τον σχεδιασμό τουλάχιστον 10-15 χρόνια νωρίτερα στα αρχικά στάδια της έκρηξης του αμερικανικού σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Κάθε πλοίο LNG κοστίζει, κατά μέσο όρο, 200 εκατομμύρια δολάρια, μια σημαντική επένδυση. Χωρίς σχεδιασμό, που στην περίπτωσή μας σημαίνει γεωπολιτική ανάλυση και ακριβείς προβλέψεις για τις επόμενες δεκαετίες, δεν θα ήταν δυνατή η ανάπτυξη ενός τεράστιου στόλου 135 ελληνόκτητων πλοίων LNG (σε σύνολο περίπου 600 πλοίων παγκοσμίως). Το θέμα μου είναι ότι αυτοί οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν αυτές τις ικανότητες στο DNA τους. Πάνω από 3.000 χρόνια ιστορίας, συμπεριλαμβανομένων των πιο ιστορικών αντιπαραθέσεων μεταξύ Δύσης και Ανατολής, έχουν αφήσει το στίγμα τους… Και έτσι, ανέπτυξαν τα σχέδιά τους με τους γίγαντες του πετρελαίου και του φυσικού αερίου του Τέξας και, υποθέτω, με τη συγκατάθεση της πολιτικής εξουσίας της Ουάσιγκτον και ιδιαίτερα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Οπως και την απαραίτητη υποστήριξη της Wall Street: Περίπου 50 ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες είναι εισηγμένες στο NASDAQ!!
Οι Κινέζοι αποκτούν το λιμάνι του Πειραιά.
Τα τελευταία είκοσι και περισσότερα χρόνια, οι Εφοπλιστές έχουν εντείνει τη – σταθερά ισχυρή – σχέση τους με τους Κινέζους. Την εποχή που πολλοί Εφοπλιστές κατασκεύαζαν τα πλοία τους σε κινεζικά ναυπηγεία για να επωφεληθούν από την εξοικονόμηση κόστους (και τα φθηνά δάνεια…), η Κίνα αναζητούσε ταχύτερες διαδρομές προς την Ευρώπη. Δεν άργησε (2008) η κινεζική κρατική εταιρεία COSCO να αποκτήσει το πλειοψηφικό μερίδιο στο λιμάνι του Πειραιά, δημιουργωντας κάποια ερωτήματα πέρα από τον Ατλαντικό.
Μια από τις πρώτες ερωτήσεις που μου έκανε πριν από μερικά χρόνια ένας γνώστης του κατεστημένου της Ουάσιγκτον DC αφορούσε το λιμάνι του Πειραιά και δήλωσε: «Είναι λάθος που η Ελλάδα επέτρεψε στους Κινέζους να το αγοράσουν», είπε. Αλλά έμεινε έκπληκτος από την απάντησή μου: «Γεννήθηκα εκεί, πήγα σχολείο εκεί και η οικογένειά μου μένει ακόμα εκεί, περίπου 10 λεπτά με τα πόδια από το λιμάνι. Για δεκαετίες το λιμάνι κυριαρχούνταν από κομμουνιστικά εργατικά συνδικάτα. Η πραγματική επιλογή των Ελλήνων βρισκόταν μεταξύ της κομμουνιστικής Κίνας και των (ελληνικών) κομμουνιστικών εργατικών συνδικαλιστικών οργανώσεων που είχαν βάλει το λιμάνι στο έδαφος μετά από δεκαετίες διαφθοράς και κακοδιαχείρισης. Επέλεξαν την Κίνα και ήταν η σωστή επιλογή».
Από άλλη σκοπιά, η παραχώρηση του Πειραιά στην Κίνα ήταν μια σπάνια περίπτωση ευρείας συμφωνίας μεταξύ όλων των πολιτικών κομμάτων. Τέτοια ενότητα σπάνια παρατηρείται στην Ελλάδα και συνήθως συμβαίνει όταν το έθνος αντιμετωπίζει έναν εξωτερικό εχθρό, όπως οι Τούρκοι ή οι Γερμανοί. Ο λόγος της εθνικής ενότητας με την ευκαιρία αυτή δεν ήταν άλλος από την ενωτική δράση των Εφοπλιστών, που ελέγχουν μεγάλο μέρος των ΜΜΕ και τις πολιτικές ελίτ/οικογένειες της Ελλάδας.
Και ναι, ήταν η σωστή επιλογή. Λίγα χρόνια αφότου ανέλαβαν οι Κινέζοι, ο Πειραιάς έγινε το πρώτο λιμάνι στη Μεσόγειο. Η πόλη αναπτύχθηκε εκτενώς παρά την οικονομική κρίση που οδήγησε την Ελλάδα στη χρεοκοπία. Υπάρχει ένας άλλος τρόπος για να το δούμε αυτό, αν, όπως εγώ, είστε ενάντια στις (δυτικές) ηγεμονικές πρακτικές: Στα 200 περίπου χρόνια βρετανικής κυριαρχίας πρώτα και μετά αμερικανικής κυριαρχίας στην Ελλάδα, ο Πειραιάς ήταν απλώς ένα ταπεινό «Λεβαντίνικο» λιμάνι. Μέσα σε δέκα χρόνια κινεζικής επένδυσης, έγινε πανίσχυρο διαμετακομιστικό κέντρο. Αυτή η συνειδητοποίηση μπορεί να παρακίνησε το αμερικανικό κατεστημένο να επενδύσει στην Ελλάδα πρόσφατα. Τα τελευταία χρόνια μεγάλες εταιρείες όπως η Google, η Microsoft, η Pfizer και η Tesla δημιούργησαν έρευνητικά κέντρα και άλλες εγκαταστάσεις στη χώρα – για να μην αναφέρουμε τον κλάδο του πετρελαίου όπου ο κολοσσός EXXON MOBIL ξεκίνησε τις έρευνες νότια και δυτικά της Κρήτης (αυτό είναι μόνο ένα δείγμα αμερικανικών εταιρειών που επενδύουν στην Ελλάδα – υπάρχουν και άλλες…)
Οι Εφοπλιστές και η Ρωσία: Μια ιστορική συμπόρευση
Και τέλος, στραφούμε στη σύνδεση των Εφοπλιστών με τη Ρωσία, η οποία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου αναπτύχθηκε πέρα από κάθε περιγραφή, καθώς ο σοβιετικός εμπορικός στόλος δεν υπήρχε πια. Αν μιλήσετε ποτέ με οποιονδήποτε Έλληνα ναυτικό (πλοιοκτήτη ή αξιωματικό ή απλό ναύτη) για το πώς τους έβλεπαν και τους αντιμετώπιζαν γενικά οι Ρώσοι, υπάρχει μόνο μια λέξη για να περιγράψει αυτή τη σχέση: αδελφική. Τα συναισθήματα είναι, φυσικά, αμοιβαία. Και αυτός είναι ο λόγος που από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία έως και …χθες, δεν λείπουν οι ειδήαεις για Έλληνες εφοπλιστές που κάνουν δουλειές ανοιχτά ή κρυφά με τη Ρωσία. Δεν είναι απλώς ότι το εμπόριο με τη Ρωσία είναι επικερδές. Είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από αυτό.
Πρώτον, οι Εφοπλιστές είναι πολιτικοί ρεαλιστές και ΔΕΝ θα ανεχθούν την υποκρισία από τις μαριονέτες που διοικούν την Ευρώπη και την Ουάσγκτον DC. Αυτές οι μαριονέτες προσποιούνται ότι επιβάλλουν «κυρώσεις» στη Ρωσία. Μια πιο προσεκτική ματιά στις «κυρώσεις» αποδεικνύει ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να εισάγει σήμερα σχεδόν τις ίδιες ποσότητες προϊόντων πετρελαίου από τη Ρωσία, αλλά με ενδιάμεσο. Αυτά τα προϊόντα έρχονται στην Ευρώπη μέσω τρίτων χωρών όπως η Κίνα, η Ινδία ή η Τουρκία, οι οποίες επωφελούνται από αυτές τις παράλογες κυρώσεις.
Δεύτερον, οι Εφοπλιστές έχουν στο DNA τους να σπάνε «εμπάργκο»… Το σπάσιμο του «εμπάργκο του Ιράν» από τους Εφοπλιστές είναι ένα διαβόητο ιστορικό παράδειγμα. Η Ελλάδα ωφελήθηκε τρομερά: Σήμερα η Ελλάδα εξακολουθεί να αγοράζει ιρανικό πετρέλαιο με πίστωση!! Πληρώνουν τρεις μήνες μετά την παράδοσή του και αυτό ήταν μια τεράστια βοήθεια στα δύσκολα τελευταία δέκα χρόνια!! Στην πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970, χάρη στους Εφοπλιστές, η Ελλάδα έπαιρνε πετρέλαιο από τη Σαουδική Αραβία στη χαμηλότερη τότε τιμή!! Πριν από μερικά χρόνια, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει ειδικά «εργαλεία» για να εμποδίσει τους Εφοπλιστές να σπάσουν το εμπάργκο κατά της Βενεζουέλας…
Αυτή η στάση είναι ριζωμένη στο ελληνικό DNA… Όταν οι Εφοπλιστές ακούνε «εμπάργκο», καταλαβαίνουν δύο πράγματα: πρώτον, πολιτική «υποκρισία» και γεωπολιτικά παιχνίδια εξουσίας και, δεύτερον, «κέρδος». Επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω εδώ ότι η Ελληνική Επανάσταση χρηματοδοτήθηκε κυρίως από τον τεράστιο πλούτο που απέκτησαν οι Εφοπλιστές σπάζοντας τον βρετανικό αποκλεισμό της Μασσαλίας το 1806 και μετά. Μόλις λίγες δεκαετίες νωρίτερα, η Ρωσίδα Τσαρίνα Αικατερίνη η Μεγάλη επέτρεψε στους Έλληνες να υψώσουν τη ρωσική σημαία στα πλοία τους και έτσι να αποκτήσουν προστασία από τους Οθωμανούς… Ως αποτέλεσμα, η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν συντριπτικά το αποτέλεσμα του πλούτου των εφοπλιστών και τις πρωτοβουλίες τους. Οι ηρωικές ενέργειες των ελληνικών πλοίων κατά τον επαναστατικό πόλεμο είναι θρυλικές…
Η περίπτωση του Θανάση Μαρτίνου Πολιτικού Διοικητή του Αγίου Όρους και της Ρωσίας…
Ο Θανάσης Μαρτίνος και τα δύο αδέρφια του είναι επιφανείς Εφοπλιστές, με καθένα από τα αδέρφια να έχει τη δική του εταιρεία. Ο Θανάσης Μαρτίνος, στενός φίλος της οικογένειας Μητσοτάκη (μπορώ να αναφέρω αρκετούς Εφοπλιστές κοντά σε αυτήν και σε άλλες πολιτικές οικογένειες στην Ελλάδα – κλίνουν φυσικά προς τα δεξιά και το κέντρο), διορίστηκε Πολιτικός Διαχειριστής στο Άγιο Όρος. Ο κ. Μαρτίνος, Άρχων του Πατριαρχείου, είχε φυσικά την ολόψυχη έγκριση του Πατ. Βαρθολομαίου, και λέγεται ότι ήταν ο εκλεκτός του Βαρθολομαίου. Παρά τα κάθε είδους «χρυσόβουλα» των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων, αλλά και το Σύνταγμα της Ελλάδας (όλα εγγυώνται την ανεξαρτησία του Αγίου Όρους), ο Πατριάρχης πάντα ήθελε να επεκτείνει τη σε μεγάλο βαθμό συμβολική «εξουσία» του στο Άγιο Όρος. Ταυτόχρονα, όπως όλοι γνωρίζουμε (τώρα περισσότερο από ποτέ), ο Πατριάρχης, από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, λειτουργεί ως πολιτικός βραχίονας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Μπορείτε να φανταστείτε, λοιπόν, την έκπληξη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου και των χειριστών του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ (δηλαδή ο Καρλούτσος κ.ά.), όταν μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ο Θανάσης Μαρτίνος και τα δύο αδέρφια του δεν δίστασαν ούτε λεπτό να δηλώσουν την προθυμία να συνεχίσουν να συνεργάζονται με τη Ρωσία, παρά τις κυρώσεις και την κάθε άλλη υποκρισία που προέρχεται από τη Δύση. Η Αμερικανική Πρεσβεία, αν θυμάμαι, προσπάθησε να περιορίσει την εξουσία του κ. Μαρτίνου ζητώντας από την κυβέρνηση Μητσοτάκη να εγκαταστήσει άλλον (κατώτερο) στέλεχος στον Άθωνα. Στην ουσία, τα τρία αδέρφια Μαρτίνου δεν είχαν άλλη επιλογή: τα περισσότερα πλοία τους ήταν τάνκερ. Πιθανότατα θα αντιμετώπιζαν σοβαρά οικονομικά προβλήματα εάν έχαναν τη ρωσική αγορά.
Επίλογος
Λόγω της ιστορίας της, της μοναδικής γεωγραφικής της θέσης μεταξύ τριών ηπείρων και της ναυτικής της παράδοσης, η Ελλάδα είχε και χρειάζεται να διατηρήσει ειρηνικές, εργασιακές σχέσεις με όλες τις δυνάμεις/χώρες. Οι Εφοπλιστές, συνειδητά ή ενστικτωδώς, εκφράζουν γνήσια αυτά τα υπαρξιακά ελληνικά συμφέροντα. Χρησιμοποιώντας την οικονομική τους δύναμη, αναγκάζουν τους συνήθως διεφθαρμένους Έλληνες πολιτικούς προς τη σωστή κατεύθυνση. Και συνέχισαν τον ειρηνικό κοσμοπολιτισμό του ελληνισμού σε αντίθεση με χίλια χρόνια δυτικού ηγεμονικού και πολεμικού «πολιτισμού» (Σταυροφορίες, Αποικιοκρατία, Ιμπεριαλισμός). Αλλά σε αυτό το τελευταίο σημείο, θα επιστρέψουμε σύντομα.
Σε ομιλία του στο φόρουμ των Δελφών το 2018, ο Θανάσης Μαρτίνος, είχε δηλώσει ότι «το μεγαλύτερο μέρος εξαγωγής πετρελαίου και πετρελαιοειδών από τα ρωσικά λιμάνια σε χώρες της Ε.Ε, διακινούνται με ελληνικά δεξαμενόπλοια». Συνεχίζοντας ωστόσο την ομιλία του είχε προσθέσει το εξής: «θα πρέπει» είχε σημειώσει, «να επισημάνω και μια αρνητική παράμετρο για τις ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις».
Καταλήγοντας σ’ εκείνη την ιστορική ομιλία του, ο Μαρτίνος είχε πει: «σημαντική για την ελληνική ναυτιλία είναι η Ρωσία. Η σύγχρονη Ρωσία δεν έχει πλέον εθνικό στόλο. Η Ρωσία για την εξαγωγή πετρελαίου και υγραερίου βασίζεται σε υψηλό ποσοστό σε ελληνικά πλοία. Οι Ρώσοι είναι οι καλύτεροι πελάτες μας. Πιστεύω και ελπίζω ότι μετά από κάποια χρόνια, η Ρωσία θα είναι μέλος της Ε.Ε. Η Ρωσία είναι σημαντική για την ενέργεια των ευρωπαϊκών χωρών. Με την ενσωμάτωση της Ρωσίας η ευρωπαϊκή ομοσπονδία θα γίνει μια πραγματική υπερδύναμη».
Martch 3, 2023, n.stamatakis@aol.com www.helleniscope.com
DISCLAIMER: The views and statements expressed in this article constitute constitutionally protected opinions of this author.
