Του Νίκου Σταματάκη
Διακόσια ολόκληρα χρόνια από το Ολοκαύτωμα της Χίου, μια από τις τραγικότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, οι αμείλικτοι αριθμοί που παρουσίασε ο πρόεδρος του “Κοραή” (το περασμένο Σάββατο στη Χιακή Ομοσπονδία) Πίτερ Γεραζούνης ηχούσαν σαν καρφιά στο μυαλό και στις ψυχές όλων μας: Από τους 120,000 κατοίκους του νησιού το 1822 πάνω από 40,000 σφαγιάστηκαν, άλλες 40,000 πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου και αλλού και από τους υπόλοιπους οι περισσότεροι ξέφυγαν κυρίως στα νησιά του Αιγαίου ενώ μόνο 1,500-2,000 παρέμειναν στο ηρωϊκό νησί…
Οι συνέπειες του Ολοκαυτώματος της Χίου ήταν τεράστιες και μπορούμε να πούμε σήμερα ότι ήταν πανανθρώπινες. Στην Ευρώπη και στην Αμερική, με την βοήθεια των ξακουστών έργων ζωγραφικής του Ντελακρουά, έδωσαν το έναυσμα για την δημιουργία ενός τεράστιου φιλελληνικού κινήματος, ενώ ήταν η αφορμή για την εκκίνηση του αγώνα εναντίον της δουλείας στο αμερικανικό Κογκρέσο. Χωρίς το Ολοκαύτωμα της Χίου είναι αμφίβολο εάν η Ελληνική Επανάσταση θα είχε την υποστήριξη που έλαβε παγκοσμίως και εάν τελικά θα είχε επιτυχία…
Οπως έχω αναφέρει και με άλλες ευκαιρίες, ο σκοπός που έχουμε επετείους για τέτοια τραγικά γεγονότα είναι κυρίως για να τις γνωρίζουν οι νεότερες γενιές, να τις ενσωματώσουν και να νοιώσουν βαθειά μέσα τους το δεσμό με τη φυλή μας, τη ράτσα, όπως θάλεγε και ο Νίκος Καζαντζάκης. Οπως θυμάστε όσοι έχετε δει την πολύ πετυχημένη τανία του Γιώργου Σμαραγδή “Καζαντάκης” (και όσοι δεν την έχετε δεί να την δείτε), η ταινία ξεκινά με τον ξακουστό Καπετάν Μιχάλη (πατέρα του συγγραφέα) να τραβάει με το ζόρι τον 6χρονο Νίκο Καζαντζάκη στην κεντρική πλατεία “του Κάστρου” (Ηράκλειο Κρήτης) και να τον βάζει να προσκυνήσει, να φιλήσει τα ματωμένα ποδάρια εκείνων που οι βάρβαροι Τούρκοι κατακτητές είχαν κρεμάσει στα δέντρα της πλατείας… Σε άλλες σκηνές, αρκετές φορές και σε μεγάλη ηλικία, ο καπετάν Μιχάλης τραβάει με το ζόρι το Νίκο Καζαντζάκη στον Ψηλορείτη, το ψηλό και άγριο βουνά των 10,000 ποδών ύψους, που είναι το σύμβολο της Ελευθερίας στην Κρήτη, να τον πάει να προσκυνήσει τον τάφο του παππού του που έδωσε τη ζωή του για τη “Λευτεριά”…
Εμείς οι νεώτεροι φυσικά δεν έχουμε τρόπο – ευτυχώς – να κάνουμε τέτοιες …βάρβαρες ανατροφές στα παιδιά μας. Μπορούμε όμως, με το καλό αλλά και με την απαραίτητη πίεση όποτε χρειάζεται να τους κάνουμε μέτοχους της ιστορίας μας και του χρέους που όλες οι γενιές των Ελλήνων έχουν στο Εθνος.
Αυτό το χρέος βρήκε το απόλυτο νόημα του στην τελετή για το “Ολοκαύτωμα της Χίου” στην Χιακή Ομοσπονδία το Σάββατο 11 Ιουνίου. Κύριος ομιλητής ο Πίτερ Γεραζούνης που παρουσίασε μια καλοστημένη ομιλία με πολλά στοιχεία και διαφάνειες για το Ολοκαύτωμα του νησιού και καταχειροκροτήθηκε. Ο Πίτερ Γεραζούνης, πρόεδρος του “Κοραή” είναι παράδειγμα επιτυχημένης διαδοχής στην ηγεσία των συλλόγων μας και αξίζει συγχαρητήρια για την άξια προσπάθειά του. Οπως επίσης πολλά συγχαρητήρια αξίζουν στον συνεργάτη μας κάπτεν Στέλιο Τάτση που με το παράδειγμα του έδειξε ότι οι παλαιότεροι πρέπει να αποχωρούν από τις “καρέκλες” παραμένοντας στο παρασκήνιο ως σύμβουλοι των νεωτέρων.
Πολύ σημαντική η συμβολή των νεώτερων γενιών Χιωτών στην εκδήλωση αυτή: Του Κώστα και Γιώργου Αλμυρούδη, γιού και εγγονού του Γιώργου Αλμυρούδη, πρώην προέδρου της Χιακής Ομοσπονδίας όπως και του Παντελή Σγουρό, εγγονού του αειμνήστου Παντελή Σγουρού. Αξίζει επίσης να σημειωθεί η Κωνσταντίνα Τσουκλίδη που τραγούδησε τους εθνικούς ύμνους, όπως και οι δύο μουσικοί, βιολί και λαγούτο, που αποτελούν μέρος της ορχήστρας του Μανινάκη και συνόδευσαν το γεύμα μας με εξαιρετικής ποιότητας καρσιλαμάδες, θυμίζοντας μας ότι η μουσική και ο ελληνικός πολιτισμός γεννήθηκε και άνθισε συνεχώς για 3,000 χρόνια στα νησιά του Αιγαίου και τις ακτές της Μικρασίας…
Το γενικό συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο Γιώργος Πουλής ενώ παρέστησαν οι ηγέτες όλων των Χιακών οργανώσεων, πολλούς από τους οποίους βλέπετε στις φωτογραφίες μας…
Είναι πολλά σε όλη την Ελλάδα τα ολοκαυτόματα από τους Τούρκους και τους Γερμανούς, η σφαγή της Χίου
όμως είναι πραγματικό ολοκαύτωμα και σε
αναλογία πληθυσμών ίσως να είναι μεγαλύτερο
και από εκείνο των Εβραίων . Η διαφορά επίσης
είναι ότι οι Εβραίοι ήταν διεσπαρμένοι παντού ενώ οι Χιώτες ήταν στο σπίτι τους το οποίον και
ερήμωσαν. Και ενώ η απελευθέρωση της Ελλάδας
κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό οφείλεται στην
σφαγή της Χίου , διότι ήταν μια αστραπή τόσο
φωτεινή που άγγιξε τις καρδιές και ξεσήκωσε τους εγκεφάλους όλων των ηγετών και των
πολιτών του κόσμου και ξεχύθηκε σε όλα τα μήκη
και τα πλάτη,ο ενθουσιώδης φιλελληνισμός , δυστυχώς στην Χίο δεν είχε καμία Κυβέρνηση το
ανάστημα να στήσει στην κεντρική πλατεία της
Χίου ( χώρας) το ολοκαύτωμα ενός ολόκληρου
πληθυσμού με την δικαιολογία ότι η Χίος κείται
κοντά στην Τουρκία. ( κάποιος άλλος άφησε τα
αδέλφια μας στην Κύπρο στο έλεος των Τούρκων
με την δικαιολογία ότι η Κύπρος κείται μακράν).
Ευθύνη φέρνουν διαχρονικά όλες οι τοπικές αρχές
που δεν το επεδίωξαν. Επι Προεδρίας μου στον
Κοραή συζητήθηκε το θέμα και ενεκρίθη με
ομόφωνη απόφαση , αλλά προσκρούσαμε στο
τοπικό ΟΧΙ.
Η τελετή που οργανώθηκε από τις τρείς μεγάλες
Χιακες Οργανώσεις , Παγχιακό Κοραή, Ηνωμένα
Χιακά Σωματεία Αμερικής και Καναδά και
Χιακή Ομοσπονδία ( κατά σειράν αρχαιότητας),
ήταν άψογη , ήταν υψηλού επιπέδου , είχε
ποιότητα και ξεχώριζε η συμμετοχή νέων που ήδη
έχουν πάρει στα χέρια τους την σκυτάλη και να
συνεχίσουν το έργο και την παράδοση των
πρωτεργατών , Χίων μεταναστών, οι οποίοι ,
εργαζόμενοι κάτω από απάνθρωπες συνθήκες της
τότε ρατσιστικής Αμερικής( σήμερα πήγαμε από
το ένα άκρο στο άλλο άκρο….) έθεσαν τα θεμέλια
πάνω στα οποία όλοι οι μεταγενέστεροι χτίσαμε
και μεγαλουργήσαμε. Το μέγεθος της προσφοράς
τους είναι ασύγκριτο. Προσωπικά διαβάζοντας
την ιστορία των 112 χρόνων ύπαρξης και προσφοράς του Παγχιακού Κοραή , σεμνά
υποκλίνομαι και κάνω μία πρόταση όλοι μαζί και
οι τρείς φορείς στο επόμενο συνέδριο που θα
γίνει στη Χίο να κάνουμε ένα μνημόσυνο εις μνήμην όλων αυτών των πρωτοπόρων που
διέδωσαν και εστόλισαν το Χιακό όνομα σε
ολόκληρη την Αμερική και τον Καναδά και να
γράψουμε με χρυσά γράμματα στο μνημείο του
Απόδημου Χιώτη ένα αφιέρωμα με λόγια που
όποιος θα τα διαβάζει θα δακρύζει.
Η παρουσίαση του ολοκαυτώματος από τον
φερέλπιδα …. νέο, Πρόεδρο του Παγχιακού Κοραή
Παναγιώτη Γεραζούνη ήταν εντυπωσιακή ….δεν υπήρχε ίχνος προχειρότητας, ήταν μελετημένη
και λεπτομερής , σε σημείο που δείχνει , μεγαλείο
αγάπης και υπευθυνότητας. Μεγαλείο αγάπης
σ’αυτό που του ενεπιστεύθηκε ο Πατέρας του
επί σειρά ετών Πρόεδρος του Παγχιακού Κοραή
αείμνηστος Στέλιος Γεραζούνης. Η παρουσίαση
έγινε στην Αγγλική γλώσσα προσαρμοσμένη και
κατανοητή για τους νέους μας.
Συγχαρητήρια στον Παναγιώτη Γεραζούνη και
σε ολόκληρη την οργανωτική Επιτροπή για την
πολύ καλή οργάνωση.
Dear Nick and Stelio.
Thank you for being there and beautifully writing about this special solemn memorial and remembrance to honor our hero fore-parents. One of many aspects of their heroism was that they had a chance for life if they would only accept Islam. None did and thus were decapitated.
The memorial and program expressed our deep love and respect to these courageous people. We remember them every day. We will never forget them.
I want to thank all who came. What was most important though, along with the moving presentation by Mr. Peter Gerazounis, we’re the prayers at the memorial. Having the memorial on psihosavato added extra meaning.
Thank you to Bishop Apostolos and all the holy fathers that were present. Our Bishops and priests suffered greatly with their lives during the Chios Massacres.
Thank you to the many members of the committee who lovingly organized and worked on the event including the president of the Chian Federation Mr. Ioannis Kontolios and Kiriaki Kalogera.
For all those that visit Chios take an unbelievably beautiful ride to the most northern part of the island called Melanios. Melani or ‘black ink’ from the blood of the 10,000 slaughtered waiting for kaikia, that never arrived, to rescue them to nearby Psara Island and beyond. Take the winding road down to Cavo Melanios. An enchanting, secluded beach surrounded by three mountains and the ocean. A perfect killing ground. No escape. The ottomans took their time slaughtering every men, women and child. Close your eye. Listen. You will hear the screams. Pray.
Nicholas George Poulis
Chairman
Chios Massacre Memorial and Konstantinos Kanaris Remembrance Committee